In het kader van de actualiteit blikken wij terug op een aantal historische publicaties over de Bersiap-periode. Hoezeer ook gepoogd wordt om de Bersiap te bagatelliseren ten einde de geschiedenis te vervalsen, de feiten bewijzen het tegendeel. Onderstaand artikel verscheen op 11 augustus 2012 in de Volkskrant.
'Onderzoek ook geweld Indonesiërs'
Het onderzoek naar de oorlog in voormalig Nederlands-Indië mag zich niet beperken tot het Nederlandse militaire geweld. Ook de bloedige periode daarvoor moet worden onderzocht.
Door Lidy Nicolasen, 11 augustus 2012, 00:00
DEN HAAG - De makers van de documentaire Archief van Tranen, waarvan Omroep Max zondag het eerste deel uitzendt, bepleiten dat. Bersiap heet de anderhalf jaar durende periode vlak na de Japanse capitulatie in 1945. Indonesische vrijheidsstrijders richtten hun woede ongeremd en nietsontziend op de koloniale machthebbers en hun sympathisanten. De vlam sloeg in de pan toen in Soerabaja de Nederlandse driekleur werd gehesen.
De meeste slachtoffers waren Indische Nederlanders en Chinezen. In tegenstelling tot de Nederlanders genoten zij niet de betrekkelijke bescherming van een voormalig jappenkamp. De pemoeda's, zoals de vrijheidsstrijders werden genoemd, vermoordden met hun dolken, messen en bamboestokken naar schatting 20 duizend mensen.
Van ongeveer 3.500 vermoorde mensen is de herkomst bekend. In kampen stierven 4.000 mensen aan uitputting, honger en kou, vooral vrouwen en kinderen. De lichamen van vele andere vermisten zijn nooit geïdentificeerd of geteld. Hun aantal is geschat door Bersiapdeskundige Herman Bussemaker. 'Veel ontvoerden en vermisten zijn gemarteld, in stukken gesneden en in putten geworpen. Later zijn de botten uit die putten gevist', zei hij vrijdag tijdens de presentatie van Archief van Tranen.
De Nederlandse KNIL-kapitein Jack Boer heeft bij leven 125 documenten van slachtpartijen verzameld. Zijn weduwe overhandigde dit dossier aan documentairemaakster Lia van der Molen, wier vader in Nederlands-Indië had gediend als vrijwilliger. 'Ik wilde weten hoe dit had kunnen gebeuren. Waarom heeft de regering hen niet beschermd tegen de muiterij van deze uitzinnige groepen?'
Twee jaar geleden trok zij met Michiel Praal naar Indonesië voor gesprekken met nog levende getuigen. Zij legden de getuigenissen vast op film en in een rapport dat met het dossier van Boer het hart vormt van de website bij Archief van Tranen.
Bij oorlogsinstituten liggen documenten uit de Bersiapperiode, maar de geschiedenis is in Nederland nooit beschreven. 'Vermoedelijk vanwege de smet van het kolonialisme. Wij hebben de periode collectief weggestopt. De vlucht naar Nederland in 1950, met 300 duizend man, is nog steeds een diep trauma, een zwerende wond', zegt Bussemaker.
Gert Oostindie van het Koninklijk Instituut voor Taal, Land- en Volkenkunde is een van de initiatiefnemers die de regering om een nieuw onderzoek naar de politionele acties hebben gevraagd. Hij acht het vanzelfsprekend dat de Bersiapperiode daarbij wordt betrokken. 'Dat was de aanleiding voor het Nederlandse militaire geweld; de angst voor een herhaling van de Bersiap was heel groot.'
VIDEO (opent in nieuw venster)
Bekijk hier deel 1 van de documentaire 'Archief van Tranen'
Bekijk hier deel 2 van de documentaire 'Archief van Tranen'
#BERSIAP
